هیهات منا الذلة

مرحوم شیخ صدوق و برخی دیگر از بزرگان آورده اند:

روزی حضرت امیرالمؤمنین، امام علیّ علیه السلام در جمع بسیاری از مردم سخنرانی می نمود؛ در ضمن فرمایشات خود، خطاب به مردم کرد و اظهار داشت:

ای مردم! پیش از آن که من از بین شما رحلت نمایم و مرا از دست دهید، آنچه می خواهید سؤال کنید وجویا بشوید تا از علوم من بهره مند گردید.

از بین افراد جمعیّت، شخصی به نام صعصعه بن صوحان از جای برخاست وسؤال کرد: یا امیرالمؤمنین! دَجّال چگونه و در چه زمانی خارج می شود؟

امام علیّ علیه السلام در جواب فرمود: پیش از خروج دجّال، علائم ونشانه هائی است که یکی پس از دیگری ظاهر و واقع خواهد شد، از آن جمله:

مردم نسبت به نماز بی توجّه شده و کارهای دنیا و امور شخصی را در أولویّت قرار می دهند، نسبت به امانت بی اعتنا گشته وسهل انگاری می کنند، دروغ ودروغ گوئی را حلال وتوجیه می نمایند؛ و نیز رباخواری شایع و عادی گردد. مردم ساختمان ها را محکم و مجلّل بنا می کنند، دین واحکام شریعت را با دنیا واموال آن مبادله می نمایند، افراد سفیه و بی خرد برای اجراء امور جامعه برگزیده می شوند، زنان در مسائل مختلف مورد مشورت قرار می گیرند، دید و بازدید خویشاوندان با یکدیگر قطع می گردد. و پیروی از تمایلات وهواهای نفسانی انجام می پذیرد؛ و خونریزی، عادی وساده گردد، حلم و بردباری مذموم و به ظلم و تجاوز فخر ومباهات شود. رؤساء وحکماء، اشخاصی فاجر و فاسق باشند، کارگزاران وگردانندگان امور جامعه، افرادی ظالم و بی باک خواهند بود؛ و عارفان عالم ، نسبت به دین خائن باشند؛ قاریان، قرآن را وسیله معاش وخودنمائی قرار دهند، شهادت و گواه ناحقّ رایج گردد، تهمت و ارتکاب گناه عادی وساده باشد. قرآن را - فقط - زیبا بنویسند و زیبا بخوانند (بدون آن که توجّهی به معنا ومحتوای آن داشته باشند؛ و نیز بدون آن که در امور زندگی وموقعیّت کاری خود، مورد عمل قرار دهند)، مساجد وعبادتگاه ها مزیّن ومجلّل - ولی بی محتوا - باشد، دل ها از یکدیگر جدا وبلکه مخالف همدیگر گردند، عهد و وفا اهمیّتی نداشته؛ و زن ها با مردان در امور اقتصادی وتجاری مشارکت نمایند. افراد فاجر و فاسد - به جهت ایمنی از شرّشان - مورد احترام قرار می گیرند، دروغ گویان تصدیق و تاءیید می شوند، هرکس نسبت به دیگری بدبین ومشکوک می باشد؛ وبه همدیگر جسارت وتوهین روا داشته وانجام می دهند، زنان سوار اسب و مراکب [موتور، دوچرخه و...] می شوند؛ وهمچنین از جهت قیافه ، زنان ومردان شبیه یکدیگر می گردند. برای هر قضیّه وجریانی شهادت دهند، بدون آن که در جریان اءمر ویا از واقعیّت خبر داشته باشند ویا بدانند که حقّ با کیست. مردم احکام ومسائل دین را می آموزند نه برای دین، بلکه برای دنیا ومعاش، آن ها دنیا ومتعلّقات آن را باارزش وعظیم بدانند؛ ولی آخرت را بی ارزش وهیچ محسوب نمایند. گرگان صفتان، لباس میش بر تن کنند؛ ولی دل ها و درون آن ها متعفّن وفاسد باشد.

سپس حضرت امیرالمؤمنین علیّ صلوات اللّه علیه افزود:

در یک چنین زمانی هرکس و هر مؤمنی به دنبال پناهگاهی می گردد؛ در آن هنگام دجّال ظهور و خروج می کند، در حالی که چشم راست ندارد وچشم چپش در پیشانی او همچون ستاره صبح می درخشد، در پیشانیش نقش کافر می باشد. او سوار بر الاغی سفید رنگ خواهد بود وبه سوی شامات حرکت می کند و در محلّی به نام بیداء - که بین مکّه معظّمه ومدینه منوّره واقع شده است - درون زمین فرو می رود؛ و تمام تابعین و پیروان او حرام زاده هستند. سپس امام زمان علیه السلام ظهور و قیام می نماید؛ و نیز حضرت عیسی مسیح علیه السلام حضور می یابد وپشت سر او نماز می خواند.

همچنین مرحوم شیخ مفید آورده است:

امام جعفر صادق علیه السلام فرمود: پیش از آن که حضرت قائم - آل محمّد علیهم السلام - قیام و ظهور نماید؛ به جهت زیادی معصیت وگناه، مردم به وسیله آتش ونور سرخی که در آسمان نمایان می شود مورد زجر وسختی قرار می گیرند، در بغداد و بصره خَسف و نقصان به وجود آید، در بصره خونریزی شود وساختمان هایش خراب واهل آن فانی گردند، در عراق خوف و وحشتی حاکم شود که راه فرار ونجاتی بر آن ها نباشد.

[ الخرایج والجرایح ، جلد 3 صفحه 133 تا 137 ، ح 53 ]

[ اکمال الدّین ، صفحه ‍525 ح 1 ]

[ ارشاد ، جلد 2 صفحه 378 ] 

[ إعلام الوری طبرسی ، جلد 2 صفحه 284 س ‍13 ]